Στην αρχαία Μεσοποταμία ονομαζόταν Ιωβηλαίο. Όταν τα χρέη με τόκους αυξήθηκαν πολύ για να αποπληρωθούν, η πλάκα που τα κατέγραφε, εξαφανίστηκε. Τα χρέη συγχωρέθηκαν, οι φυλακές των οφειλετών άνοιξαν και οι δουλοπάροικοι επέστρεψαν να δουλέψουν τα χωράφια τους. Αυτό μπορούσε να γίνει επειδή ο βασιλιάς ήταν ο εκπρόσωπος των θεών που λέγεται ότι κατείχαν τη γη, και επομένως ήταν ο πιστωτής στον οποίο οφείλονταν τα χρέη. Η ίδια πολιτική υποστηρίχθηκε στο Βιβλίο του Λευιτικού , αν και δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό εφαρμόστηκε αυτό το βιβλικό Ιωβηλαίο.
Αυτό το είδος γενικής διαγραφής χρέους δεν μπορεί να γίνει σήμερα, επειδή οι περισσότεροι από τους πιστωτές είναι ιδιώτες δανειστές. Οι τράπεζες, οι ιδιοκτήτες και οι επενδυτές των συνταξιοδοτικών ταμείων θα χρεοκοπούσαν εάν απλώς εξαφανίζονταν τα συμβατικά τους δικαιώματα αποπληρωμής. Αλλά έχουμε ένα σοβαρό πρόβλημα χρέους, και είναι σε μεγάλο βαθμό διαρθρωτικό. Οι κυβερνήσεις έχουν εκχωρήσει την εξουσία δημιουργίας χρήματος σε ιδιωτικές τράπεζες, οι οποίες δημιουργούν το μεγαλύτερο μέρος της κυκλοφορούσας προσφοράς χρήματος ως χρέος με τόκο. Δημιουργούν το κεφάλαιο αλλά όχι τους τόκους, επομένως πρέπει να επιστραφούν περισσότερα χρήματα από αυτά που δημιουργήθηκαν στο αρχικό δάνειο. Έτσι, το χρέος αυξάνεται ταχύτερα από την προσφορά χρήματος, όπως φαίνεται στο γράφημα από το WorkableEconomics.com παρακάτω.
Το χρέος αυξάνεται έως ότου δεν μπορεί να αποπληρωθεί, όταν το “διοικητικό του συμβούλιο” εκκαθαρίζεται από κάποια μορφή κραχ της αγοράς, όπως η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, συνήθως διευρύνοντας το χάσμα πλούτου στην πορεία προς τα κάτω.
Σήμερα η θεραπεία για μια μη βιώσιμη συσσώρευση χρέους ονομάζεται από τους βασικους παραγωγούς πολιτικής, όπως το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα ή το Φορουμ στο Νταβός «επαναφορά».
Πολύ λιγότερο από ένα Ιωβηλαίο, τέτοιες επαναφορές είναι απαραίτητες κάθε μερικές δεκαετίες. Η αποδοχή ενός νομίσματος βασίζεται στην εμπιστοσύνη και η “επαναφορά νομίσματος” αλλάζει την υποστήριξη του νομίσματος για να αποκαταστήσει αυτήν την εμπιστοσύνη όταν αποτύχει. Τον 20οαιώνα, σημαντικές επαναφορές νομισμάτων έγιναν το 1913, όταν ιδρύθηκε η Federal Reserve μετά από μια μεγάλη τραπεζική κρίση. το 1933 μετά από μια άλλη καταστροφική τραπεζική κρίση, όταν το δολάριο αφαιρέθηκε από τον κανόνα του χρυσού στο εσωτερικό και οι καταθέσεις ασφαλίστηκαν ομοσπονδιακά. το 1944, στη Διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς που ολοκλήρωσε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν το δολάριο ΗΠΑ με τη στήριξη του χρυσού έγινε το αποθεματικό νόμισμα για το παγκόσμιο εμπόριο. και το 1974, όταν οι ΗΠΑ ολοκλήρωσαν μια συμφωνία με τις χώρες του ΟΠΕΚ να πουλήσουν το πετρέλαιο τους μόνο σε δολάρια ΗΠΑ, ουσιαστικά «υποστηρίζοντας» το δολάριο με πετρέλαιο αφότου ο Ρίτσαρντ Νίξον αφαίρεσε το δολάριο από τον κανόνα του χρυσού διεθνώς το 1971. Οι χειρισμοί της κεντρικής τράπεζας είναι επίσης μια μορφή επαναφοράς, που αποσκοπεί στην αποκατάσταση της πίστης στο νόμισμα ή τις τράπεζες.
Ωστόσο, η ποσοτική χαλάρωση που ακολούθησε την πανδημία, δεν διόρθωσε τη συσσώρευση χρέους, η οποία σήμερα έφτασε ξανά σε μη βιώσιμα επίπεδα. Σύμφωνα με το Truth in Accounting , από τον Μάρτιο του 2022 η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει σωρευτικό χρέος 133,38 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, συμπεριλαμβανομένων μη χρηματοδοτούμενων υποσχέσεων Κοινωνικής Ασφάλισης και Medicare. και ορισμένες χώρες βρίσκονται σε ακόμη χειρότερη κατάσταση. Ο πρώην επενδυτικός τραπεζίτης Leslie Manookian δήλωσε στη μεγάλη μαρτυρία των ενόρκωνότι οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν 44 τρισεκατομμύρια ευρώ σε μη χρηματοδοτούμενες συντάξεις και δεν υπάρχει πηγή κεφαλαίων για την κάλυψη αυτών των υποχρεώσεων. Δεν υπάρχει ουσιαστικά ευρωπαϊκή αγορά ομολόγων, λόγω των αρνητικών επιτοκίων. Η μόνη εναλλακτική είναι η προεπιλογή. Η ανησυχία είναι ότι όταν οι άνθρωποι συνειδητοποιήσουν ότι τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και συνταξιοδότησης που έχουν πληρώσει για όλη την επαγγελματική τους ζωή είναι χρεοκοπημένα, θα βγουν στους δρόμους και θα επικρατήσει χάος.
Εξ ου και η ανάγκη για άλλη επαναφορά (reset).
Οι ιδιώτες πιστωτές, ωστόσο, θέλουν μια επαναφορά που τους αφήνει τον έλεγχο.
Σήμερα, ένα νέο είδος επαναφοράς πυροδοτεί κώδωνα κινδύνου, κάτι που υπερβαίνει κατά πολύ την αποκατάσταση της σταθερότητας του νομίσματος. Η «Μεγάλη Επαναφορά» που προωθείται από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ θα εγκλωβίσει τον κόσμο σε μια μορφή τεχνοκρατικής φεουδαρχίας.
Το WEF είναι αυτή η ελίτ ομάδα επιχειρηματιών, πολιτικών και ακαδημαϊκών που συνέρχεται στο Νταβός της Ελβετίας κάθε Ιανουάριο. Η Μεγάλη Επαναφορά ήταν το θέμα της Συνόδου Κορυφής του 2021, βασισμένο σε ένα βιβλίο του Ιουλίου 2020 με τίτλο Covid-19: The Great Reset που συνυπογράφει ο ιδρυτής του WEF Klaus Schwab. Μερικές από τις προτάσεις του WEF συνοψίζονται σε ένα βίντεο στον ιστότοπό του με τίτλο « 8 Προβλέψεις για τον Κόσμο το 2030 ». Η πρώτη πρόβλεψη είναι, «Δεν θα σας ανήκει τίποτα. Και θα είσαι ευτυχισμένος. Ό,τι θέλεις θα νοικιάσεις. Και θα παραδοθεί με drone».
Η πρόταση του Schwab θα επαναφέρει περισσότερο από το νόμισμα. Σε μια εικονική συνάντηση τον Ιούνιο του 2020, είπε, «Χρειαζόμαστε μια «Μεγάλη Επαναφορά» του καπιταλισμού». Όμως, όπως παρατηρεί ο παρουσιαστής του talk show Kim Iversen , η προτεινόμενη λύση είναι περισσότερο καπιταλισμός με νέο όνομα: «καπιταλισμός ενδιαφερόμενων μερών», όπου η ιδιοκτησία θα είναι με τους εταιρικούς μετόχους. Θα έχετε λογαριασμό στην κεντρική τράπεζα και υποχρεωτική ομοσπονδιακή ψηφιακή ταυτότητα . Θα λάβετε ένα επίδομα πρόνοιας με τη μορφή ενός οριακά επαρκούς βασικού εισοδήματος – αρκεί να διατηρείτε ένα σωστό κοινωνικό πιστωτικό σκορ . Το ψηφιακό νόμισμα της κεντρικής τράπεζάς σας θα είναι «προγραμματιζόμενο» – θα δεσμευτεί, θα ελέγχεται και θα ακυρωθεί εάν ξεφύγετε από τα όρια ή διαφωνείτε με την επίσημη αφήγηση. Θα μείνετε ευχαριστημένοι μεπαιχνίδια στον υπολογιστή και ναρκωτικά .
Σύμφωνα με τον ομιλητή και συγγραφέα του WEF, καθηγητή Yuval Harari , «Το Covid είναι κρίσιμο, γιατί αυτό πείθει τους ανθρώπους να αποδεχτούν, να νομιμοποιήσουν την πλήρη βιομετρική επιτήρηση…. Δεν χρειάζεται απλώς να παρακολουθούμε τους ανθρώπους, πρέπει να παρακολουθούμε τι συμβαίνει κάτω από το δέρμα».
Ο Χαράρι γνωρίζει τους κινδύνους των ψηφιακών δικτατοριών. Είπε σε μια παρουσίαση πριν από τον Covid Davos τον Ιανουάριο του 2020:
Στο Νταβός ακούμε τόσα πολλά για τις τεράστιες υποσχέσεις της τεχνολογίας – και αυτές οι υποσχέσεις είναι σίγουρα πραγματικές. Αλλά η τεχνολογία μπορεί επίσης να διαταράξει την ανθρώπινη κοινωνία και το ίδιο το νόημα της ανθρώπινης ζωής με πολλούς τρόπους, που κυμαίνονται από τη δημιουργία μιας παγκόσμιας άχρηστης τάξης έως την άνοδο της αποικιοκρατίας των δεδομένων και των ψηφιακών δικτατοριών.…
Εμείς οι άνθρωποι πρέπει να συνηθίσουμε στην ιδέα ότι δεν είμαστε πια μυστηριώδεις ψυχές – είμαστε πλέον ζώα που μπορούν να χακαριστούν. Aν αυτή η δύναμη πέσει στα χέρια ενός Χιτλερ του εικοστού πρώτου αιώνα, το αποτέλεσμα θα είναι το χειρότερο ολοκληρωτικό καθεστώς στην ανθρώπινη ιστορία…
Στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον,… οι αλγόριθμοι μπορεί να μας πουν πού να εργαστούμε και ποιον να παντρευτούμε, και επίσης να αποφασίσουν αν θα μας προσλάβουν για μια δουλειά, αν θα μας δώσουν δάνειο και αν η κεντρική τράπεζα θα πρέπει να αυξήσει το επιτόκιο ….
Ποιο θα είναι το νόημα της ανθρώπινης ζωής, όταν οι περισσότερες αποφάσεις λαμβάνονται από αλγόριθμους;
Ευρασιατικό ιωβηλαίο;
Για το δημόσιο χρέος (το χρέος των εθνικών κυβερνήσεων), μια μορφή ιωβηλαίου οραματίζεται ο Sergei Glazyev σε συνδυασμό με το εναλλακτικό νομισματικό σύστημα που σχεδιάζεται επί του παρόντος από την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (EAEU) . Ο Glazyev είναι υπουργός Ένταξης και Μακροοικονομίας της Οικονομικής Επιτροπής Ευρασίας, του ρυθμιστικού φορέα της EAEU. Ένα άρθρο στο The Cradle με τίτλο « Ο Ρώσος Sergey Glazyev εισάγει το νέο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα » έχει τίτλο:
Το νέο νομισματικό σύστημα του κόσμου, που θα υποστηρίζεται από ένα ψηφιακό νόμισμα, θα υποστηρίζεται από ένα καλάθι νέων ξένων νομισμάτων και φυσικών πόρων. Και θα απελευθερώσει τον Παγκόσμιο Νότο τόσο από το δυτικό χρέος όσο και από τη λιτότητα που προκαλεί το ΔΝΤ.
Το άρθρο αναφέρει ότι ο Glazyev δήλωσε:
Η μετάβαση στη νέα παγκόσμια οικονομική τάξη θα συνοδεύεται πιθανώς από συστηματική άρνηση τήρησης των υποχρεώσεων σε δολάρια, ευρώ, λίρες και γιεν. Από αυτή την άποψη, δεν θα διαφέρει από το παράδειγμα των χωρών που εκδίδουν αυτά τα νομίσματα που θεώρησαν σκόπιμο να κλέψουν συναλλαγματικά αποθέματα του Ιράκ, του Ιράν, της Βενεζουέλας, του Αφγανιστάν και της Ρωσίας ύψους τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Εφόσον οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η ΕΕ και η Ιαπωνία αρνήθηκαν να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους και κατέσχεσαν τον πλούτο άλλων εθνών που διατηρούνταν στα νομίσματά τους, γιατί θα έπρεπε άλλες χώρες να υποχρεωθούν να τις αποπληρώσουν και να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους;
Σε κάθε περίπτωση, η συμμετοχή στο νέο οικονομικό σύστημα δεν θα περιοριστεί από τις υποχρεώσεις στο παλιό. Οι χώρες του Παγκόσμιου Νότου μπορούν να είναι πλήρως συμμετέχοντες στο νέο σύστημα ανεξάρτητα από τα συσσωρευμένα χρέη τους σε δολάρια, ευρώ, λίρες και γιεν. Ακόμη και αν αθετούσαν τις υποχρεώσεις τους σε αυτά τα νομίσματα, αυτό δεν θα είχε καμία επίπτωση στην πιστοληπτική τους ικανότητα στο νέο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η εθνικοποίηση της εξορυκτικής βιομηχανίας, επίσης, δεν θα προκαλούσε διακοπή. Επιπλέον, εάν αυτές οι χώρες δεσμεύσουν ένα μέρος των φυσικών τους πόρων για τη στήριξη του νέου οικονομικού συστήματος, το αντίστοιχο βάρος τους στο καλάθι νομισμάτων της νέας νομισματικής μονάδας θα αυξανόταν αναλόγως, παρέχοντας σε αυτό το έθνος μεγαλύτερα συναλλαγματικά αποθέματα και πιστωτική ικανότητα. Επιπλέον,
Αυτό μπορεί να εξαλείψει σε μεγάλο βαθμό την υπερχείλιση του δημόσιου χρέους στις χώρες μέλη της ΕΑΕΕ, αλλά τι γίνεται με τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες δυτικές χώρες που είναι απίθανο να ενταχθούν.
Ο τρίτος δρόμος
Ο παράλογος τρόπος που παράγεται και αναπαράγεται σήμερα το χρήμα, συσσωρεύει μόνο νέα χρέη και ανισότητες. Διαδικασία που έχει «ημερμηνία λήξης» και πρέπει να σταματήσει.
Οι λογικές «Ιωβηλαίων» που έχουν προταθεί είτε από το WEF είτε από το Ευρασιατικό ανάλογο, αυτό δεν το αλλάζουν! Και οι δυο εναλλακτικές λύσεις ¨ανανέωσης του καπιταλισμού» οδηγούν είτε στον αυταρχισμό κάποιων ανεξέλεγκτων κέντρων λήψης αποφάσεων (αλγόριθμοι ή διοικητικά συμβούλια ιδιωτικών πολυεθνικών, αδιαφορο) είτε σε ένα ακραίο διπολισμό στον πλανήτη, με αγνωστες επιπτωσεις από τις διαρκείς κρίσεις που δημιουργεί.
Οπότε τιθεται το ερώτημα: Υπάρχει άλλη λύση, μια άλλη παγκόσμια αρχιτεκτονική που δεν θα ολισθαίνει ούτε στην μία ούτε στην άλλη παγίδα?
Η απάντηση είναι ναι, υπάρχει!
Προϋποθέτει όμως την κυριαρχία των κοινωνιών πάνω σε αποφάσεις συνεργασίας τους μέσω αποκεντρωμένων (decentralized) συστημάτων παραγωγής χρήματος, όχι αντικρισμένου με δάνεια, και των αντίστοιχων διαδικασιών συντονισμού τους για την επίλυση των μεγάλων προβλημάτων του πλανήτη, ξεκινώντας από κάθε τόπο.
Σοσιαλισμό δεν το λές αυτό, πάλι καπιταλισμός θα είναι. Αλλά ένας καπιταλισμός που εμπεριέχει τα σπέρματα και όλες τις αξίες όσων τον οραματίστηκαν και είδαν τα προηγύμενα πειράματα εφαρμογής του να καταρρέουν.
Άρα, και με δυο λόγια, όσα υπόσχονται οι τεχνολογίες, ιδιαίτερα αυτές που ωθούν την αποκέντρωση, οι blockchain και το web3.0 είναι ο τρίτος δρόμος που ακυρώνει και τους σχεδιασμούς των ελίτ στο Νταβός και τους αντίστοιχους της Ευρασίας, που απλώς κινούνται στην επανάληψη των προηγούμενων τριων δεκαετιών στον μισό πλανήτη.
Τότε και μόνο τότε, ένα γενικευμένο Ιωβηλαίο μπορεί να απελευθερώσει τον πλανήτη και τις δημιουργικές του δυνάμεις για την μάχη της επιβίωσης του από τα αποτυχημένα πειράματα του παρελθόντος.