Αθήνα (AFP) – Δολοφονία ρεπόρτερ, ο πρωθυπουργός που επιπλήττει δημόσια έναν ξένο δημοσιογράφο και πιθανή κρατική παρακολούθηση. Ήταν μια κακή χρονιά για τα δικαιώματα των μέσων ενημέρωσης στην Ελλαδα.
Η χώρα της Νότιας Ευρώπης έπεσε πέντε θέσεις στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου για το 2021 που συνέταξε η οργάνωση Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα (RSF) και τώρα κατατάσσεται στην 70η θέση σε σύνολο 180 χωρών, πίσω από την Πολωνία και τη Μογγολία.
Ο Γιώργος Πλειός, επικεφαλής σπουδών ΜΜΕ στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, λέει ότι η επιδείνωση τον περασμένο χρόνο ήταν ανησυχητική.«Η ελευθερία του Τύπου έχει γίνει ανησυχία», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο.Ο Πλειός είπε ότι μια σειρά παραβιάσεων της ελευθερίας του Τύπου τα τελευταία χρόνια περιελάμβανε την κράτηση ή τον εκφοβισμό δημοσιογράφων και την αστυνομία που ξυλοκόπησε φωτογράφους κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων.
Όμως, τον Απρίλιο, ένας εξέχων δημοσιογράφος εγκλημάτων, ο 52χρονος Γιώργος Καραϊβάζ, δολοφονήθηκε έξω από το σπίτι του στην Αθήνα. Η κυβέρνηση διέταξε έρευνα, αλλά δεν έγιναν συλλήψεις.
Τον περασμένο χρόνο, η κυβέρνηση αγνόησε αιτήματα για πληροφορίες για βασικές ιστορίες και πίεσε δημοσιογράφους για δυσμενείς αναφορές, ενώ το κοινοβούλιο τον Νοέμβριο ψήφισε νέο νόμο για την τιμωρία της παραπληροφόρησης με έως και πέντε χρόνια φυλάκιση.
Οι άνθρωποι μπορούν πλέον να μπουν στη φυλακή για υποτιθέμενες ψευδείς ειδήσεις «που μπορούν να προκαλέσουν ανησυχία ή φόβο στο κοινό», σε μια κίνηση που το συνδικάτο δημοσιογράφων της εφημερίδας της Αθήνας Εσιέα είπε ότι είναι πολύ ασαφές και κινδυνεύει να περιορίσει την ελευθερία του λόγου.
Οι δημοσιογράφοι λένε ότι, καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021, η αστυνομία και τα κυβερνητικά υπουργεία αγνοούσαν συστηματικά τα email τους που αναζητούσαν απαντήσεις για την πανδημία του κορωνοϊού, τις αστυνομικές καταχρήσεις και τη μεταναστευτική κρίση.
«Αυτολογοκρισία»
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τον Νοέμβριο μπλέχτηκε σε δημόσια διαμάχη με έναν Ολλανδό δημοσιογράφο που τον κατηγόρησε ότι «έλεγε ψέματα» αφού η Αθήνα αρνήθηκε ότι διεξήγαγε παράνομες απωθήσεις μεταναστών στη θάλασσα«Δεν θα μπείτε σε αυτό το κτίριο και θα προσβάλλετε εμένα… ή τον ελληνικό λαό με κατηγορίες και εκφράσεις που δεν υποστηρίζονται από γεγονότα», είπε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με την επισκεπτόμενη Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε.
Η δημοσιογράφος, Ingeborg Beugel, είπε αργότερα ότι δέχθηκε απειλές και έφυγε προσωρινά από τη χώρα.
Στις 13 Νοεμβρίου, η αριστερή εφημερίδα Efsyn δημοσίευσε, όπως είπε, υπομνήματα εσωτερικών πληροφοριών που συγκέντρωναν πληροφορίες σχετικά με τους κατά του Vaxxers και τους ακτιβιστές που βοηθούσαν μετανάστες — αλλά και για έναν δημοσιογράφο που προσλήφθηκε αργότερα από το AFP.Απαντώντας σε επιστολές του Γαλλικού Πρακτορείου, ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης επέμεινε «δεν υπάρχει παρακολούθηση δημοσιογράφων στην Ελλάδα».
«Η Ελλάδα τηρεί πλήρως τις αξίες της δημοκρατικής κοινωνίας και του κράτους δικαίου, ιδιαίτερα τον πλουραλισμό και την ελευθερία του Τύπου», είπε.
Αργότερα πρόσθεσε ότι η ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης ήταν «ιερή».«Αν και μπορεί να μην συμφωνούμε πάντα με αυτά που γράφουν τα μέσα ενημέρωσης, θα υπερασπιστούμε… το δικαίωμα ενός ελεύθερου Τύπου να δημοσιεύει απεριόριστα και ανεξάρτητα από εξωτερικές παρεμβάσεις», είπε.
Ωστόσο, η Ελλάδα δεν έχει ξεκινήσει έρευνα μετά τις εικαζόμενες διαρροές της Efsyn.Ο δημοσιογράφος της Efsyn που έβγαλε την ιστορία, Δημήτρης Τερζής, κατηγόρησε την κυβέρνηση και τα υποστηρικτικά μέσα ενημέρωσης ότι «προσπαθούν να θάψουν την υπόθεση».
Τον Φεβρουάριο και τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους, δημοσιογράφοι έλαβαν επιστολές καταγγελίας από την κυβέρνηση μετά από αναφορά σε δύο περιπτώσεις όπου ο Μητσοτάκης είχε προφανώς παραβιάσει τους κανόνες του lockdown.Ο Fabien Perrier, ανταποκριτής γαλλόφωνων μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα, λέει ότι οι συντάκτες του έλαβαν επιστολή από το υπουργείο Πολιτισμού τον Μάιο σχετικά με ένα άρθρο που επικρίνει ένα νέο τσιμεντένιο διάδρομο στην Ακρόπολη
.Είπε ότι οι δημοσιογράφοι στην Ελλάδα υφίστανται πίεση να «ασκήσουν την αυτολογοκρισία». Δύο δημοσιογράφοι που εργάζονται με ελληνικά ΜΜΕ παραιτήθηκαν πέρυσι, κατηγορώντας την κυβέρνηση για απόπειρα λογοκρισίας, ισχυρισμούς που η ίδια αρνήθηκε.
«Σύννεφο φόβου»
Η καθηγήτρια ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών Λαμπρινή Παπαδοπούλου λέει ότι η Ελλάδα έχει μακρά ιστορία συμπαιγνίων μεταξύ των ελληνικών ΜΜΕ και της πολιτικής και οικονομικής ελίτ.Οι προβληματικές σχέσεις μεταξύ των μέσων ενημέρωσης και της εξουσίας δεν είναι κάτι καινούργιο», είπε.
«Υπάρχουν λίγα περιθώρια για κριτική και ανεξάρτητη δημοσιογραφία στην Ελλάδα».
Ο Γιώργος Τζογόπουλος, ερευνητής στο Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής, λέει ότι η κάλυψη της πανδημίας σε ορισμένα ελληνικά μέσα ενημέρωσης συνίσταται στην απλή ανατροπή κυβερνητικών ανακοινώσεων.
Δεκάδες καταστήματα έκλεισαν κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης χρέους 2010-2018, αφήνοντας τους επιζώντες απελπισμένους για οποιαδήποτε μορφή υποστήριξης.
Στις αρχές της πανδημίας του 2020, η κυβέρνηση εισήγαγε ένα πρόγραμμα για την υποστήριξη των μέσων ενημέρωσης με κεφάλαια ως μέρος μιας εκστρατείας Μένουμε στο Σπίτι. Όμως, σύμφωνα με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα χρήματα ωφέλησαν δυσανάλογα τα φιλικά προς την κυβέρνηση μέσα ενημέρωσης. Η κοινοβουλευτική έρευνα για το θέμα βρίσκεται σε εξέλιξη.
Συνολικά, η RSF λέει ότι οι αρχές δεν έχουν λάβει επαρκή μέτρα για την προστασία των δημοσιογράφων. Ο φόνος ενός άλλου δημοσιογράφου, του 37χρονου Σωκράτη Γκιόλια, το 2010, παραμένει επίσης ανεξιχνίαστος.
Ο Πλειός, ο ακαδημαϊκός, λέει ότι τέτοιες αποτυχίες αφήνουν τους δημοσιογράφους «κάτω από ένα σύννεφο φόβου».
Απόδοση στα ελληνικά και αναδημοσίευση από το France24